Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) jest organizacją reprezentującą branżę chemiczną wobec organów administracji państwowej oraz organizacji międzynarodowych. Jest jedyną polską instytucją będącą rzeczywistym członkiem Europejskiej Rady Przemysłu Chemicznego CEFIC, dzięki czemu ma prawo reprezentować polski przemysł chemiczny na forum międzynarodowym. Kwestie dotyczące ochrony środowiska, które leżą w obszarze zainteresowania i aktywności PIPC nabrały zdecydowanie większego znaczenia w momencie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, kiedy to polskie firmy branży chemicznej zobowiązane zostały do wypełnienia przepisów unijnych oraz aktywnie włączyły się w kreowanie nowego prawodawstwa. Wówczas Polska Izba Przemysłu Chemicznego aktywnie zaczęła angażować się w rozmaite programy i podejmować działania mające na celu zmniejszenie presji na środowisko naturalne oraz zwiększanie świadomości ekologicznej. Jednocześnie stała się istotnym partnerem zarówno dla administracji krajowej, jak i europejskiej w procesie kształtowania prawa, również w dziedzinie ochrony środowiska.

Komisja do spraw ekologii
Uwzględniając rolę jaką pełnią kwestie środowiskowe, Polska Izba Przemysłu Chemicznego na początku lat 90. ubiegłego wieku powołała do życia Komisję ds. Ekologii. W jej pracach uczestniczą przedstawiciele firm chemicznych posiadający doświadczenie i wiedzę merytoryczną niezbędną do realizowania celów i zadań Komisji, a w szczególności opiniowania nowych aktów prawnych w zakresie ochrony środowiska, opracowania corocznie Raportu Środowiskowego oraz uczestnictwie w spotkaniach z przedstawicielami administracji rządowej i samorządowej. Raport Środowiskowy wydawany każdego roku we współpracy ze wszystkim członkami Komisji jest unikalnym i wartościowym źródłem informacji na temat tego, co w zakresie ochrony środowiska dzieje się w branży chemicznej.
W Raporcie Środowiskowym corocznie prezentowane są dane statystyczne odnośnie wpływu branży chemicznej na środowisko naturalne. Zawarte w nim informacje pokazują zarówno wkład i osiągnięcia branży w zakresie ochrony środowiska, jak również trudności i problemy z jakimi borykają się ankietowane przedsiębiorstwa. Celem publikacji jest umożliwienie zainteresowanym lepszego zrozumienia specyfiki branży chemicznej oraz poszerzenia wiedzy o szeregu podejmowanych przez sektor działań mających na celu dbałość o środowisko i zdrowie ludzkie.

Negatywny wizerunek – nieuzasadniony
Pomimo ciągłego i głębokiego zaangażowania branży chemicznej w kwestie ochrony środowiska, zakłady chemiczne wciąż często postrzegane są przez część społeczeństwa jako przedsiębiorstwa negatywnie wpływające na środowisko naturalne i emitujące wiele niebezpiecznych substancji. Ten negatywny wizerunek wynikający z uwarunkowań historycznych jest już dzisiaj nieuzasadniony. Wejście Polski do Unii Europejskiej spowodowało przyspieszenie realizowanej wcześniej polityki zrównoważonego rozwoju, która kładzie nacisk na kształtowanie wzrostu gospodarczego, poprzez równorzędne traktowanie kwestii społecznych, ekonomicznych i środowiskowych. Ze względów ekonomicznych, ale również środowiskowych, zamknięto szereg przestarzałych i uciążliwych dla otoczenia instalacji, natomiast pozostałe zgodnie z nowymi wymogami zostały gruntownie zmodernizowane.

Program „Odpowiedzialność i Troska” wymaga wdrożenia ewidencji i śledzenia kluczowych wskaźników, w zakresie ochrony środowiska, ochrony zdrowia, bezpieczeństwa procesowego oraz bezpieczeństwa pracy. Źródło: PIPC

Troska i odpowiedzialność
Zmniejszenie presji na środowisko naturalne oraz poprawa wizerunku chemii jest przedmiotem ogromnej troski branży od wielu lat, najlepszym dowodem na to jest realizowany od 1992 roku Program Responsible Care (RC), który w Polsce funkcjonuje pod nazwą „Odpowiedzialność i Troska” (OiT) i doskonale wpisuje się w pragmatyzm idei Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (CSR). Projekt narodził się w 1984 roku w Kanadzie, kiedy tamtejsze Stowarzyszenie Przemysłu Chemicznego postanowiło stworzyć system wspomagający działania firm chemicznych, mający na celu zmniejszenie wielkości oddziaływania na środowisko naturalne, wzrost bezpieczeństwa stosowanych procesów wytwórczych oraz prewencyjne zarządzanie systemem ochrony zdrowia. Z Kanady Program zawędrował do Europy Zachodniej, gdzie centralnym ośrodkiem jego promocji i koordynacji stała się Europejska Rada Przemysłu Chemicznego (CEFIC) z siedzibą w Brukseli.

Kształtowanie świadomości ekologicznej
Przygotowania do realizacji Programu w Polsce rozpoczęły się w 1992 r., kiedy implementacja tego ruchu stała się jednym z warunków stowarzyszenia polskiego przemysłu chemicznego (PIPC) z federacją europejską. Pierwszymi firmami chemicznymi, które przystąpiły do realizacji OiT w 1994 roku w Polsce, były Zakłady Chemiczne Organika-Zachem w Bydgoszczy oraz Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A. Obecnie w Europie Program realizowany jest przez wszystkie liczące się firmy chemiczne i koncerny światowe. Ponad 85% globalnej produkcji chemicznej wytwarzana jest przez uczestników Programu. W Polsce sygnatariuszami Programu OiT są 34 firmy zatrudniające ogółem ok. 23 tys. osób. Oprócz producentów uczestniczą w nim również dystrybutorzy chemikaliów. Dzięki zaangażowaniu realizatorów Program „Odpowiedzialność i Troska” zdobył wysoką rangę wśród systemów zarządzania środowiskowego, został przywołany w „Polityce ekologicznej Państwa 2019-1012 z perspektywą do 2016” i uznany za system, który odgrywa istotną rolę w kształtowaniu świadomości ekologicznej i współodpowiedzialności za stan środowiska wśród przedsiębiorców.

Mobilizacja polskiej chemii
Branża chemiczna oprócz dobrowolnej inicjatywy jaką jest Program „Odpowiedzialność i Troska” oraz GPS realizuje również szereg projektów, które mają mobilizować branżę do zmniejszania presji na środowisko. W latach 2008-2010 Polska Izba Przemysłu Chemicznego włączyła się w realizację projektu CARE+, którego beneficjentami były przede wszystkim przedsiębiorstwa chemiczne w sektorze MŚP. Wysokie ceny energii oraz globalna konkurencja wywołały temat efektywności energetycznej w branży chemicznej, gdyż energia stanowi istotny element struktury kosztów przedsiębiorstwa chemicznego. Możliwości poprawy efektywności energetycznej pozostają znaczące, szczególnie w przypadku MŚP, gdzie zużycie energii nie jest zwykle postrzegane jako główny czynnik kosztowy ani priorytet.

SPICE3 Celem programu SPICE3 jest szerzenie wiedzy i edukacja na temat zmniejszania zapotrzebowania na energię, poprzez wprowadzanie dobrych praktyk wśród pracowników oraz rozwiązań energooszczędnych. Źródło: PIPC

Celem programu było zwiększenie efektywności energetycznej w przedsiębiorstwach. W ramach projektu wypracowano ogólnodostępne narzędzia do przeprowadzania samodzielnie audytu energetycznego oraz podręcznik dobrych praktyk w zakresie zmniejszania zapotrzebowania na energię. Efekty projektu przekładały się zarówno na niższe koszty związane z wydatkami na energię, jak również niższe emisje do powietrza i w efekcie – ochronę klimatu. W związku z zainteresowaniem branży wypracowanymi narzędziami oraz zidentyfikowanym ogromnym potencjałem zwiększania efektywności energetycznej w sektorze MŚP w przemyśle chemicznym, Europejska Rada Przemysłu Chemicznego CEFIC podjęła decyzję o kontynuacji projektu, tym razem pod nazwą SPICE3.

Większa efektywność energetyczna
Polska Izba Przemysłu Chemicznego w kwietniu 2013 roku aktywnie włączyła się w drugą edycję programu, którego głównym celem jest szerzenie wiedzy i edukacja MŚP na temat możliwości zmniejszania zapotrzebowania na energię, poprzez wprowadzanie dobrych praktyk wśród załogi pracowniczej oraz szeroko rozumianych rozwiązań energooszczędnych. Większość z nich to działania z zakresu dobrego gospodarowania, które można wdrożyć od razu i które nie wymagają żadnych, lub tylko niewielkich, nakładów inwestycyjnych. Pozostałe rozwiązania wymagają inwestycji, ale zazwyczaj charakteryzują się atrakcyjnym okresem zwrotu. W ramach projektu zostaną zorganizowane 4 warsztaty, w czasie których zainteresowanym przedsiębiorstwom przedstawione będą wartościowe informacje na temat zarządzania energią w przedsiębiorstwie, możliwości skorzystania z zachęt finansowych proponowanych przez instytucje finansowe oraz przykłady dobrych praktyk.

* * *

Obszar ochrony środowiska, klimatu to coraz częściej obszary priorytetowe zarządzania w przedsiębiorstwach chemicznych. Idea Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (CSR) z każdym rokiem staje się ważnym elementem strategii szerszego grona firm chemicznych.
Branża chemiczna coraz częściej podejmuje działania, które mają na celu zmniejszyć presję na środowisko naturalne oraz zwiększyć świadomość ekologiczną.
 

Autor: Anna Gietka, Polska Izba Przemysłu Chemicznego

Fot. www.sxc.hu

 

Cały materiał został opublikowany w magazynie "Chemia Przemysłowa" nr 4/2013 zamów prenumeratę w wersji elektronicznej lub drukowanej

 Jak zamówić prenumeratę czasopisma drukowaną/elektroniczną