Polski przemysł chemiczny oraz inne przemysły pokrewne w ostatnich dziesięciu latach, szczególnie od momentu wejścia do EU, zrobiły ogromny postęp tak w zakresie wskaźników ilościowych, jakościowych, jak i asortymentowych. Konkurujemy pozytywnie na wielu rynkach zagranicznych, a tempo wzrostu produkcji chemicznej utrzymywało się na wyższym poziomie niż tempo rozwoju innych gałęzi (wysoki wzrost eksportu chemikaliów). Byliśmy świadkami nowych, wielkich inwestycji, zarówno w przemyśle rafineryjnym (kompleks PX/PTA i instalacje olefin oraz polietylenu i polipropylenu w PKN ORLEN, Program 10+ w LOTOSIE, nowe inwestycje w Grupie Azoty), jak również w branży paliwowej (budowa terminalu LNG), czy w mniejszych firmach chemicznych. Przewidywane są dalsze inwestycje, np. budowa wspólnego kompleksu petrochemicznego Grupy LOTOS i Grupy Azoty, budowa sieci około 3,4 tys. km gazociągów czy prace poszukiwawcze w zakresie eksploatacji niekonwencjonalnych złóż węglowodorów (łupków). Inne zadania dotyczą projektów proekologicznych związanych z ograniczeniem emisji CO₂ i pyłów, szczególnie w energetyce (nowe bloki energetyczne gazowe w Płocku, Włocławku i Puławach).

Wsparcie dla konkurencyjności
Wymienione działania inwestycyjne i modernizacyjne są ściśle związane nie tylko z chęcią poprawy wyników finansowych poprzez optymalizację wciąż rosnących kosztów energii, czy spełnienie wymagań w zakresie emisji CO₂, ale również z jednoczesną poprawą bezpieczeństwa i niezawodności procesów produkcyjnych. Zadania te będą realizowane w nowych korporacyjnych strukturach organizacyjnych, które np. wymagają stosowania tych samych standardów bezpieczeństwa. Można z pewnością stwierdzić, że osiągnięcie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw chemicznych na rynkach światowych wymagać będzie istotnego wsparcia naukowo-badawczego i zadania te mogą stanowić program współpracy, m.in. z uczelniami i instytutami badawczymi, które dzisiaj – niestety ze względu na rozdrobnienie – nie wykazują znaczącego zainteresowania.

Bez awarii i wypadków
Naprzeciw realizacji wymienionych zadań wychodzi inżynieria chemiczna i procesowa, w ramach której, w ostatnich 50 latach rozwinęła się dynamicznie nowa dziedzina nauki i techniki – bezpieczeństwo procesowe.

Do 2015 roku czekają nas nowe wyzwania związane z implementacją nowej dyrektywy Seveso III, która położy jeszcze mocniejszy nacisk na systemy zarządzania bezpieczeństwem, poprzez wykorzystanie systemu zarządzania ryzykiem procesowy

Jest ona integralną częścią ogólnego bezpieczeństwa i odnosi się szczególnie do instalacji procesowych zawierających oraz przerabiających substancje chemiczne. Dotyczy więc zagadnień projektowania i eksploatacji instalacji, w których zachodzą rożne procesy chemiczne i fizyczne związane z przetwarzaniem substancji chemicznych (operacje jednostkowe) w użyteczne produkty finalne.
Bezpieczeństwo procesowe koncentruje się na zagadnieniach zapobiegania niepożądanym uwolnieniom substancji chemicznych i/lub energii, a także przeciwdziałania skutkom takich uwolnień. Jest to integralna część każdego projektu procesowego, który jest głównym produktem inżynierii procesowej. Nie ma bowiem żadnej poważnej aplikacji projektu procesowego bez technicznych i organizacyjnych zabezpieczeń procesowych na wypadek awarii procesowej.

Bezpieczeństwo jako krytyczny element biznesu
Rozwój bezpieczeństwa procesowego został podyktowany zwiększoną statystyką awarii i wypadków, które przyniosły ogromne straty ludzkie, środowiskowe i finansowe (np. katastrofa platformy DWH, firmy BP w 2010 r. przyniosła do chwili obecnej ponad 40 mld dolarów strat finansowych), a także nieustannie rosnącymi oczekiwaniami społeczeństwa wobec poziomu bezpieczeństwa procesów produkcyjnych, szczególnie tych z udziałem niebezpiecznych substancji chemicznych. Dzisiaj bezpieczeństwo procesowe uważane jest w zakładach produkcji chemicznej za krytyczny element procesu produkcyjnego, bez którego nie można kontynuować żadnego biznesu.