Stałe produkty spalania
Odpady stałe powstałe w procesie spalania odpadów komunalnych, czy przemysłowych, to głównie żużel (30 kg/t odpadów) i popiół (30 kg/t odpadów) oraz stałe pozostałości po procesie oczyszczania gazów spalinowych. Żużel jest odpadem pochodzącym z kotła i systemów odżużlania. Najczęściej poddawany jest oczyszczaniu z metali i półprzewodników – po tym procesie żużel jest produktem, który można używać w budownictwie i budowie dróg.
Otrzymany popiół ma skład bardzo podobny do żużlu, jednak znajduje się w nim więcej substancji lotnych.
W popiołach mogą być obecne niewielkie stężenia: arsenu, kadmu, rtęci, miedzi i żelaza. Popioły lotne używane
są w produkcji cementu, co precyzyjnie określa norma PN-EN 197-1:2002 „Cement. Część 1: Skład, wymagania
i kryteria zgodności dotyczące cementów powszechnego użytku”. Popioły mają również zastosowanie jako składnik
betonu – poprawiają jego odporność i wytrzymałość (PN-EN 450:1998 „Popiół lotny do betonu – definicje, wymagania i kontrola jakości”) [9]. W wyniku procesu półsuchego oczyszczania spalin powstaje mieszanina siarczynu i siarczanu wapniowego, która jest deponowana wraz z popiołem. Natomiast w procesie mokrego oczyszczania spalin powstaje gips, który jest używany do formowania składowisk odpadów [10].

Ścieki
Każda spalarnia odpadów generuje stosunkowo nieduże ilości ścieków. Są to ścieki związane z działaniem zakładu przemysłowego, tj.: ścieki bytowe, komunalne, technologiczne oraz wody opadowe. Spalarnia produkuje również ścieki będące produktem ubocznym technologii spalania odpadów [11]. W trakcie procesów technologicznych oczyszczania gazowych produktów spalania, powstają ścieki zawierające metale ciężkie, sole oraz związki organiczne.
Według badań, ilość związków organicznych może wynosić nawet 135 mg/m3. Przeważnie ścieki poddawane są chemicznemu oczyszczaniu i zatężaniu, wytrąca się metale ciężkie, sedymentuje i odsala ścieki. Po procesie sedymentacji w osadnikach, osad kierowany jest najczęściej do spalenia w piecu spalarni, natomiast otrzymany klar
zawraca się do instalacji i używa w procesie mokrego odżużlania, zraszania suchych odpadów lub w wymienniku
ciepła.

* * *

Na początku należy zaznaczyć, że gospodarowanie odpadami w Polsce nadal wymaga gruntownej reorganizacji.
Procent odpadów poddawanych recyklingowi jest ciągle za niski, a umieszczanie odpadów na składowisku staje się niewystarczające. Składowanie odpadów jest tylko pozornie niedrogie, ponieważ już w niedalekiej przyszłości możemy ponieść materialne konsekwencje składowania, np. chemikaliów czy substancji aktywnych biologicznie, które po przedostaniu się do wód gruntowych mogą zanieczyścić duże tereny, jak i zbiorniki wodne. Spalarnie odpadów mogą być bardzo dobrym rozwiązaniem problemu nadmiernej ich ilości. Obecnie procesy spalania oraz oczyszczania gazów spalinowych, jak i innych pozostałości procesu spalania są na tyle wydajne i niezawodne,
iż umożliwiają budowę spalarni nawet w centrum miast, co ma miejsce np. w Wiedniu czy w Tokio.
Narażenie na emisję gazowych zanieczyszczeń jest dla ludzi mniejsze, niż w przypadku wdychania dymu z ogniska czy grilla, a kilkudziesięciokrotnie niższe, niż w przypadku spalania odpadów w domowych piecach, co niestety jest społecznie akceptowalne.
Podsumowując wszelkie aspekty pozytywne i negatywne należy zwrócić uwagę na fakt, że spalarnie odpadów zmniejszają w rezultacie obciążenie środowiska naturalnego odpadami i substancjami toksycznymi. Bardzo ważnym aspektem powinno być wdrożenie kampanii społecznych promujących ekologiczną utylizacje odpadów, co może wpłynąć na zmniejszenie protestów przeciwko powstawaniu nowych spalarni.

Literatura dostępna w redakcji

fot. Energopomiar, Fortum

Więcej przeczytacie Państwo w magazynie Chemia Przemysłowa 3/2014