Na te działania NCBR przeznacza łącznie około 670 mln zł z programu FERS w konkursach: „Kształcenie na potrzeby gospodarki” oraz „Kształcenie na potrzeby branż kluczowych”. Eksperci wyłonili w nich 74 projekty, których realizacja właśnie się rozpoczyna.

Unia Europejska kładzie dziś ogromny nacisk na promowanie oraz wspieranie rozwoju umiejętności i kompetencji. Zapewnienie wysokiej jakości kształcenia, zwłaszcza w jego wymiarze praktycznym i w odniesieniu do poszczególnych gałęzi gospodarki, jest szczególnie ważne dla naszego kraju w obliczu transformacji klimatycznej i cyfrowej. Obserwuję, że uczelnie bardzo chętnie włączają się w tę misję, stwarzając studentom warunki do zdobywania wiedzy i kwalifikacji, zgodnie z potrzebami rynku pracy i we współpracy z biznesem. Będziemy z zainteresowaniem śledzić efekty prac zainicjowanych w obu konkursach – mówi prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Celowane kształcenie specjalistów

W konkursie „Kształcenie na potrzeby branż kluczowych” rozstrzygniętym przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju dofinansowanie z programu FERS w łącznej wysokości ponad 205 mln zł uzyskało 26 projektów. Obejmują one realizację kompleksowych działań na kierunkach studiów kształcących na potrzeby wybranych branż kluczowych dla rozwoju gospodarki, tj. energetyka odnawialna, rolnictwo i przemysł spożywczy, przemysł lotniczo-kosmiczny oraz transport. Celem jest dostosowanie oferty podmiotów systemu szkolnictwa wyższego do potrzeb rozwoju gospodarki oraz zielonej i cyfrowej transformacji.

Założenia konkursu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie postanowił wykorzystać do wyniesienia na nowy poziom kształcenia na aż trzech kierunkach: Technologia żywności i żywienie człowieka, Transport i logistyka oraz Ekoenergetyka, szczególnie w zakresie dostosowania oferty studiów do aktualnych wymogów gospodarki. Z kolei partner projektu – ORLEN S.A. – ze względu na swoje inwestycje dotyczące nowych technologii z zakresu odnawialnych źródeł energii (OZE) działaniami projektowymi objął kierunek Ekonenergetyka, który odpowiada na potrzeby spółki. Warto w tym kontekście przypomnieć, że strategia rozwoju ORLEN S.A. do roku 2030 obejmuje np. budowę około 100 instalacji biogazowych lub biometanowych.

Realizowany w partnerstwie tych dwóch podmiotów projekt „Efektywne kształcenie specjalistów dla branż kluczowych” znalazł się na szczycie listy rankingowej. Jego całkowita wartość to 5,3 mln zł, z czego około 4,4 mln zł stanowi dofinansowanie unijne.

Uczelnia stawia na wzrost i dopasowanie kompetencji co najmniej kilkuset swoich studentów do oczekiwań pracodawców branż kluczowych, takich jak energetyka odnawialna, transport oraz rolnictwo i przemysł spożywczy. Osiągnięciu tego celu służyć będzie dostosowanie programów kształcenia do potrzeb rynku, zwiększenie kwalifikacji i kompetencji szerokiego grona kadry dydaktycznej, a także wprowadzenie nowych elementów kształcenia praktycznego, takich jak staże i wizyty studyjne.

Zmiany programów kształcenia na kierunkach objętych projektem już się rozpoczęły – informuje Katarzyna Karwat, kierownik administracyjny projektu. – Przeprowadzamy je na podstawie konsultacji z otoczeniem społeczno-gospodarczym i partnerem projektu. Do tej pory w całości zmodyfikowaliśmy program kształcenia kierunków Transport i logistyka oraz Ekoenergetyka, a w przypadku Technologii żywności i żywienia człowieka przeprojektowaliśmy I stopień studiów – dodaje.

Koordynatorzy merytoryczni poszczególnych kierunków studiów akcentują synergię z potrzebami gospodarki.

W przypadku kierunku Transport i logistyka nasz projekt odpowiada na wyzwania ryku pracy, łącząc teorię z praktyką. Pracodawcy oczekują dziś absolwenta, który posiada umiejętności praktyczne, w tym umiejętność posługiwania się narzędziami informatycznymi przeznaczonymi dla transportu, a także znajomość zasad rozliczania czasu pracy kierowców – zwraca uwagę dr hab. inż. Grzegorz Maj, prof. UP, koordynator tego kierunku.

Podobnie w tej kwestii wypowiada się prof. dr hab. Karolina Wójciak, koordynatorka kierunku Technologia żywności i żywienie człowieka. Jak zauważa, w tym przypadku program kształcenia został unowocześniony, tak aby wyposażyć absolwenta w kompetencje wymagane przez przyszłych pracodawców. To m.in. obszary automatyzacji procesów produkcyjnych, sztucznej inteligencji w nauce, ale także wzmacniania postaw proekologicznych w projektowaniu procesów produkcji żywności. – Oprócz korzyści dla studentów i przedsiębiorców sektora spożywczego, do którego trafią nasi absolwenci, skorzysta także społeczeństwo, które otrzyma na półkach sklepowych żywność wysokiej jakości, bezpieczną zdrowotnie i wyprodukowaną z zastosowaniem nowoczesnych technologii oraz z troską o środowisko przyrodnicze – mówi.

Z kolei dr hab. inż. Alina Kowalczyk-Juśko, prof. uczelni, koordynatorka kierunku Ekoenergetyka, podnosi, że wyzwania lokalne to zapotrzebowanie na specjalistów z zakresu energetycznego wykorzystania biomasy, ponieważ Lubelszczyzna jest regionem o ogromnym potencjale wytwarzania biogazu i biometanu.

W przypadku kierunku Ekoenergetyka największym atutem projektu jest partnerstwo uczelni z liderem rynku energetycznego w Polsce – tj. ORLEN S.A. Jest to niepowtarzalna okazja do upraktycznienia nauczania – dopowiada Dariusz Dąbek, koordynator partnera z Biura Rozwoju Biogazu i Biometanu ORLEN S.A.

W jego przekonaniu projekt przyniesie korzyści zarówno uczelni, jej kadrze, studentom oraz właśnie partnerowi z sektora gospodarki. Ten ostatni miał możliwość opiniowania programu nauczania zgodnie ze swoimi potrzebami i będzie miał sposobność do wyławiania talentów do pracy u siebie jeszcze w trakcie trwania studiów.

Więcej informacji o projekcie „Efektywne kształcenie specjalistów dla branż kluczowych”.

Zastrzyk kompetencji dla branż kluczowych

W czołówce wysoko ocenionych projektów w konkursie „Kształcenie na potrzeby branż kluczowych” znalazło się również kompleksowe rozwiązanie przygotowane przez Uniwersytet Bielsko-Bialski. Projekt „Kompetencje dla branż kluczowych – rozwój kompetencji studentów i pracowników UBB (KBK)” otrzyma ponad 9 mln zł dofinansowania z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego.

Ideą projektu jest wsparcie kształcenia na Uniwersytecie Bielsko-Bialskim w zakresie branż kluczowych dla rozwoju gospodarki, z uwzględnieniem uwarunkowań zielono-cyfrowej zmiany.

Szeroko rozumiany rozwój kompetencji – podsumowuje cel nowego projektu rzecznik uczelni dr Robert Pysz. – Jego realizacja przyniesie szereg praktycznych korzyści co najmniej kilkuset studentom trzech kierunków inżynierskich: transport, inżynieria środowiska oraz budownictwo, a także kadrze dydaktycznej prowadzącej zajęcia na tych kierunkach.

Realizację projektu zaplanowano na lata 2024-2029. Pierwsze pół roku poświęcono na przygotowanie, a następnie wprowadzenie do planów oraz programów kształcenia nowych i zmodyfikowanych modułów kształcenia. Proces ten odbywał się przy merytorycznym wsparciu interesariuszy zewnętrznych, czyli firm i instytucji z otoczenia społeczno-gospodarczego. W konsekwencji, poczynając od tegorocznego naboru, studenci w trakcie studiów I stopnia będą uzyskiwać dodatkowe kwalifikacje i nabywać kompetencje istotne w kontekście nie tylko rynku pracy, ale także aktualnych wyzwań gospodarczych i społecznych.

Zespół projektowy zaplanował różnorodne formy wsparcia, co pozwoli na komplementarny rozwój kompetencji. Na przykład zarówno studenci, jak i kadra dydaktyczna mają możliwość uczestnictwa w bezpłatnych certyfikowanych szkoleniach i kursach. Dodatkowo, najlepsi studenci kierunków objętych wsparciem mogą liczyć na płatne trzymiesięczne staże w wiodących przedsiębiorstwach i instytucjach. Ich uczestnicy będą mogli ubiegać się także o zwrot kosztów dojazdu i zakwaterowania.

Można się spodziewać, że realizacja projektu już w najbliższych miesiącach przełoży się na jakościowy skok w infrastrukturze dydaktycznej uczelni. Powstaną zupełnie nowe, bardzo nowoczesne laboratoria służące kształceniu w zakresie branż kluczowych, a dodatkowo rozbudowane zostaną te już istniejące. Mowa m.in. o laboratoriach inteligentnych systemów transportowych, inżynierii ruchu i monitoringu, technik logistycznych, technik symulacyjnych, energetyki odnawialnej oraz pracowni komputerowej dla specjalności budownictwo zeroemisyjne.

Studenci będą też mogli korzystać z pakietów innowacyjnego oprogramowania. Jego znajomość może okazać się dla absolwentów kluczowym elementem przewagi konkurencyjnej na współczesnym rynku pracy. Te i inne działania projektowe wpisują się w realizowaną przez Uniwersytet Bielsko-Bialski ideę kształcenia stawiającego na kompetencje praktyczne.

Więcej informacji o projekcie „Kompetencje dla branż kluczowych – rozwój kompetencji studentów i pracowników UBB (KBK)”.

Harmonogram naborów FERS planowanych w 2024 r. znajduje się na stronie NCBR.