Będąc główną instytucją finansującą ekorozwój Polski, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej skupia się na poprawie jakości życia Polaków, a temu w bardzo dużej mierze służą działania na rzecz rozwoju elektromobilności i lepszego stanu powietrza – zauważa prezes NFOŚiGW Maciej Chorowski. – Projekty realizowane obecnie  w wielu polskich miastach są przykładem takiego podejścia. Ekologiczne autobusy wprowadzone do taboru komunikacji zbiorowej zastępują pojazdy stare, szkodliwe dla ludzi i środowiska. Modernizacja miejskiej floty ogranicza zanieczyszczenie powietrza, a jednocześnie znacznie poprawia mobilność mieszkańców i komfort ich podróżowania – uzupełnia szef Narodowego Funduszu.

Zielona mobilność

Wdrażany przez NFOŚiGW program priorytetowy pod nazwą „Zielony Transport Publiczny” wspiera upowszechnianie ekologicznej komunikacji miejskiej w całej Polsce. Jego głównym celem jest obniżenie wykorzystania energii i paliw emisyjnych w miejskim transporcie zbiorowym, ale także kreowanie „zielonej mobilności” wśród mieszkańców, która sprzyja rozwojowi gospodarczemu i społecznemu miast.

Drugi nabór w programie „ZTP” został dostosowany do warunków określonych w Krajowym Planie Odbudowy. Dzięki temu od funkcji wsparcia bezemisyjności oraz rozwoju określonych technologii przeszedł do łączenia funkcji ekologicznych i społecznych - oprócz ograniczenia zanieczyszczenia powietrza poprzez rozwój zeroemisyjnego transportu publicznego, przeciwdziała wykluczeniu transportowemu, szczególnie w regionach i miastach z wyzwaniami strukturalnymi.

Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku

Zgodnie z przyjętą przez rząd „Polityką Energetyczną Polski do 2040 roku”, każdy przetarg na autobus w miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców już od roku 2025 powinien dotyczyć wyłącznie zero-i niskoemisyjnych autobusów (elektrycznych i wodorowych). Program „Zielony Transport Publiczny” wdrażany przez NFOŚiGW wspiera ten strategiczny cel państwa. A to oznacza, uwzględniając średni cykl „żywotności” autobusów miejskich, że do 2030 roku w największych polskich miastach nie powinny już jeździć autobusy inne niż zeroemisyjne.

101 złożonych wniosków na kwotę ponad 1,31 mld zł

W zakończonym 20 grudnia drugim konkursowym naborze „ZTP” Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) otrzymał 101 wniosków od organizatorów transportu publicznego z całej Polski, w tym 69 wniosków o dotację. Wartość zgłoszonych projektów została oszacowana na kwotę ponad 1,31 mld zł. Wnioskodawcy, wśród których dominują przedstawiciele samorządów średnich i małych miast,  zakładają, że ze środków NFOŚiGW sfinansują koszty kwalifikowane zakupu ekoautobusów w podziale: 808, 8 mln zł w formie dotacji oraz 143, 7 mln zł jako niskooprocentowaną pożyczkę.

Zmniejszenie emisji CO² o 18 416 ton/rok

Finansowanie z programu „ZTP” ekologicznego taboru przełoży się na zmniejszenie emisji CO² o 18 416 ton/rok, ograniczenie emisji pyłów o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów (PM10) o 0,052 ton/rok oraz ograniczenie emisji tlenków azotu o 13,611 ton/rok. Jednocześnie, dzięki skierowaniu zwłaszcza do średnich i małych miast pokaźnych dotacji z NFOŚiGW, samorządy będą mogły zmierzyć się ze wzmiankowanym problemem wykluczenia transportowego, które według różnych szacunków może dotykać od 11 do nawet 15 mln Polaków.

Możliwość korzystania z publicznego, a do tego nowoczesnego i ekologicznego transportu zbiorowego powinni mieć wszyscy Polacy, również mieszkańcy mniejszych miast, w tym zwłaszcza ośrodków dotychczas zaniedbywanych pod względem rozwoju społeczno-gospodarczego, jak również regionów górniczych i ekologicznie zdegradowanych – dodaje szef NFOŚiGW – Dlatego właśnie w nowej odsłonie programu „Zielony Transport Publiczny” zostały przewidziane duże preferencje dla samorządów, które chcą rozwijać „zieloną” komunikację miejską i podmiejską  – podkreśla.

26 autobusów zeroemisyjnych za 100 mln złotych

Jednym z przykładów takich ośrodków jest Chełm, gdzie dzięki dotacji z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w wysokości ponad 100 mln złotych, miasto zakupi 26 autobusów wykorzystujących do napędu energię elektryczną wytworzoną z wodoru. Zeroemisyjne pojazdy będą obsługiwać główne linie komunikacyjne. Z ulic zniknie większość przestarzałych pojazdów spalinowych.  Ekologiczne przedsięwzięcie pod hasłem „Zielony Transport Miejski w Chełmie” zostanie zrealizowany właśnie w ramach wdrażanego przez NFOŚiGW, wspomnianego programu  priorytetowego o podobnej nazwie: „Zielony Transport Publiczny”.

Komunikacja publiczna wraz ze swoją infrastrukturą to swoisty krwiobieg miasta, który w dużym stopniu decyduje o jego szansach i możliwościach rozwojowych. Mieszkańcy podróżujący do pracy, szkoły czy w innych sprawach życiowych, powinni mieć możliwość przemieszczania się w sposób wygodny i sprawny, a zarazem ekologiczny. Bo wygodny i „zielony” transport zbiorowy to dzisiaj jeden z wyznaczników jakości życia w mieście – zaznacza prezydent Chełma Jakub Banaszek . – Z tych powodów inwestujemy w rozwój zeroemisyjnego taboru przy wydatnym wsparciu ze strony Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jednocześnie od 1 września 2021 roku zdecydowaliśmy się na wprowadzenie bezpłatnej komunikacji miejskiej, co zaowocowało wzrostem zainteresowania mieszkańców transportem publicznym – podkreśla gospodarz miasta.

„Zielony Transport Publiczny” w Chełmie

Ekologiczne autobusy w Chełmie mają być tankowane na stacji wodorowej, którą wybuduje podmiot zewnętrzny. Trwają już rozmowy z potencjalnymi inwestorami. Bieżącą obsługą techniczną pojazdów i ich serwisem zajmą się pracownicy tutejszego operatora komunikacji miejskiej. W ramach projektu wspartego przez NFOŚiGW przewidziano bowiem także przeprowadzenie szkoleń z zakresu użytkowania bezemisyjnych autobusów dla co najmniej 50 kierowców i 8 mechaników. Podjęte zostaną ponadto działania informacyjno-promocyjne wskazujące na ekologiczne, społeczne i ekonomiczne korzyści płynące z elektryfikacji transportu miejskiego w Chełmie.

Wymierne efekty ekologiczne

Planowany roczny przebieg każdego wodorowego autobusu zakupionego przez samorząd Chełma za dotację z NFOŚiGW to minimalnie 25 tys. km/rok, co przy zakupie 26 pojazdów da w skali roku łączny wynik na poziomie co najmniej 650 tys. przejechanych kilometrów/rok. Dzięki wprowadzeniu do eksploatacji autobusów zeroemisyjnych będzie można wycofać z użytkowania 26 pojazdów spalinowych, w tym 19 o normie emisji Euro III i 7 – Euro IV.  Inwestycja w rozwój transportu zeroemisyjnego przyniesie w Chełmie wymierne efekty ekologiczne: zmniejszenie emisji dwutlenku węgla (917,4245 ton/rok), ograniczenie emisji tlenków azotu (8,1478 ton/rok), a także ograniczenie emitowania do atmosfery pyłów PM10, czyli o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów (0,1622 ton/rok). Przedsięwzięcie ma być zrealizowane do 30 listopada 2025 r.