Artykuły Doroty Brzezińskiej publikowane są regularnie w "Chemii Przemysłowej", a także "Energetyce Cieplnej i Zawodowej". Jej prezentacje zobaczyć można na wielu konferencjach organizowanych przez BMP. To, nad czym teraz pracuje, to szersza publikacja na temat strategii pożarowych - opowiedziała o tym na XVI Konferencji Naukowo Technicznej Bezpieczeństwo Instalacji Przemysłowych.

Streszczenie wystąpienia Doroty Brzezińskiej z Politechniki Łódzkiej:

Podejście strategiczne oznacza uwzględnienie całokształtu uwarunkowań, jakie występują w analizowanym obiekcie, a które mogę mieć istotny wpływ na warunki występujące w czasie pożaru. Wymaga ono holistycznego spojrzenia na ochronę przeciwpożarową i dokonania indywidualnego wyboru, które z możliwych rozwiązań może w danym przypadku zapewnić najlepsze rezultaty.

Istotną kwestią jest, aby w przygotowywanej strategii pożarowej wzięte zostały pod uwagę cztery główne cele ochrony przeciwpożarowej: bezpieczeństwo życia, ochrona mienia, ciągłość produkcji i ochrona środowiska. Każdy z tych celów może być dodatkowo podzielony na cztery cele podrzędne (rys. 1). W zależności od rodzaju obiektu, nacisk systemów ochrony przeciwpożarowej zostanie położony na aspekty w danej sytuacji priorytetowe.

Istnieją dwie podstawowe metody tworzenia strategii pożarowej: możemy użyć przepisów lub przejść do rozwiązań opartych na doświadczeniach inżynierii pożarowej i ocenie celów funkcjonalnych (ang. performance-based fire-engineered solution). Dawniej, kiedy wszystkie standardy były obowiązujące, było jasno wskazane, co robić i jak to robić. To sprawiało, że życie było bardzo łatwe zarówno dla projektantów, jak i tych, którzy oceniali ich pracę. Efektem stosowania przepisów nakazowych jest prosta reguła, że strategia pożarowa albo jest zgodna z narzuconymi wymaganiami albo nie jest. Pojawienie się standardów opartych na określeniu i ocenie celów funkcjonalnych otworzyło całkowicie inną i niezwykle ciekawą drogę postępowania, choć są tacy, którzy w dalszym ciągu uznają wyższość przepisów nad rozwiązaniami inżynierskimi. Jesteśmy więc zdani na wybór jednego z dwóch podejść, co z kolei umożliwia obranie trzeciej drogi – podejścia hybrydowego, z wykorzystaniem kombinacji rozwiązań opartych jednocześnie o cele funkcjonalne i przepisy.

Wizja strategiczna polega na zamianie pomysłu na coś namacalnego – w prosty sposób zobrazowania tego, o czym jest strategia i w jaki sposób przyniesie oczekiwane rozwiązania. Jednym z pomysłów specjalnie opracowanych dla potrzeb brytyjskiego standardu BS PAS 911 [1] jest metoda pozwalająca na szybkie i łatwe zobrazowanie strategii pożarowej. Metoda ta została ujęta w postaci diagramu (rys. 2) i została stworzona do identyfikowania głównych elementów strategii pożarowej. Ma to na celu umożliwienie użytkownikowi określenia, jak każdy element wpływa na całokształt strategii pożarowej. Oryginalny tytuł diagramu nadany przez PAS 911 brzmi „Siatka wartości strategii pożarowej”, co pozwala na identyfikację względnej wartości każdego z ośmiu kluczowych czynników strategii pożarowej. Diagram ten pozwala zarówno na wizualizację strategii, jak również na analizę jej rozwoju.

Analizę przeprowadza się zespołowo, w gronie osób uczestniczących w realizacji projektu. Najczęściej w skład zespołu wchodzi reprezentant inwestora, architekci, rzeczoznawca ds. zabezpieczeń pożarowych oraz projektanci branżowi. Przygotowanie strategii rozpoczyna się od analizy ośmiu kluczowych środków bezpieczeństwa, przypisanych do trzech warstw zabezpieczeń, które przedstawia tabela.

Ideą jest umożliwienie, aby każdy z wymienionych ośmiu elementów mógł być przemyślany oddzielnie i oceniony w skali od zera do dwudziestu czterech, w oparciu o jego poziom zaawansowania w danym budynku. Gdy dla każdego z ośmiu kluczowych czynników strategii zostanie wybrana odpowiednia ocena, jest ona zaznaczana na siatce wartości strategii. Gdy wszystkie osiem czynników strategicznych zostanie ocenionych, punkty należy połączyć prostymi liniami (rys. 3). Obszar wewnątrz linii daje nam wyobrażenie o potencjale danej strategii. Stanowi on jednocześnie orientacyjną informację na temat przewidywanych kosztów systemów zabezpieczeń. Na przykład, jeżeli każdy element zostanie oceniony na dwadzieścia cztery, to obraz graficzny na diagramie będzie obejmował maksymalną możliwą powierzchnię. Rozwiązania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony przeciwpożarowej mogą w takim przypadku być bardzo kosztowne i wymagać wielu zasobów. Odwracając sytuację, gdy obrys na diagramie będzie zajmował znacznie mniejszy obszar, realizacja przewidzianych systemów będzie o wiele łatwiej przystępna finansowo. Jednakże całość musi być nadal skuteczna i odpowiadać na wszystkie zagadnienia związane z wcześniej ustalonymi celami.

Przedstawione w referacie metody strategicznego podejścia do ochrony przeciwpożarowej są w Polsce nowym spojrzeniem na tę problematykę. Wydaje się, że niewielka zmiana podejścia inżynierów pożarowych, w tym rzeczoznawców do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych i stosowanie przedstawionych powyżej metod, może znacząco wpłynąć na jakość przygotowywanych przez nich opracowań i  poprawę poziomu bezpieczeństwa budynków, przy jednoczesnej optymalizacji nakładów finansowych. Szczegóły omówionych zagadnień zostały przedstawione w mającej się wkrótce ukazać książce Strategie ochrony przeciwpożarowej budynków [3].

Literatura

[1]. BS PAS 911 :2007 - Fire Strategies - Guidance And Framework For Their Formulation

[2]. P. Bryant, Fire Strategies - Strategic Thinking, London 2013

[3]. D. Brzezińska, P. Bryant, Strategie ochrony przeciwpożarowej budynków, (w druku)