Jednym z elementów strategii PKN ORLEN na lata 2014-2017 w obszarze down stream jest prowadzenie intensywnych działań w dążeniu  do doskonałości operacyjnej posiadanych wysokiej klasy aktywów produkcyjnych. Muszą one zapewniać odpowiednią dostępność operacyjną oraz maksymalny uzysk produktów wysoko marżowych. Dlatego też Koncern konsekwentnie pracuje nad poprawą kluczowych wskaźników efektywnościowych w obszarze produkcji, stawiając na pierwszym miejscu, jak najwyższą niezawodność i bezpieczeństwo procesowe instalacji. Aktualnie w porozumieniu z Urzędem Dozoru Technicznego wprowadzany jest w PKN ORLEN kompleksowy system nadzoru nad urządzeniami, oparty na zasadach oceny ryzyka tzw. RBI – Risk Based Inspection. Program RBI jest największym tego typu programem w Polsce oraz należy do „pionierskich” z uwagi na niewielkie doświadczenia eksperckie w realizacjach w naszym kraju tego rodzaju analiz.

Indywidualne podejście do maszyny
Metodologia RBI (Risk Based Inspection) opiera się na zarządzaniu cyklem życia urządzeń i wyznaczaniu interwałów inspekcyjnych z zastosowaniem indywidualnego podejścia, opartego na ocenie rzeczywistych warunków pracy i stanu technicznego. Podejście to wykorzystuje prostą zależność: jeśli nie wiesz czego szukasz, to nie wiesz jak to znaleźć. Kluczem do prawidłowej oceny jest więc rozpoznanie mechanizmów degradacji występujących w urządzeniach i wykonywanie inspekcji dedykowanych z wykorzystaniem właściwych dla tych mechanizmów metod i technik kontroli. Powiązanie ryzyka wynikającego z prawdopodobieństwa i konsekwencji wystąpienia awarii z programem efektywnej kontroli, zostało określone w standardach API (American Petroleum Institute), jako kontrole wykonywane w oparciu o analizę ryzyka RBI. Odpowiedzialnie wdrożona metodologia RBI, poprzez właściwą selekcję i skoncentrowanie się na mniejszym zbiorze urządzeń wymagających szczególnej uwagi, w rezultacie prowadzi do obniżenia ryzyka (rys. 1).

Bardziej efektywna strategia kontroli
Oczekiwanymi efektami wdrożenia RBI są: zwiększanie poziomu bezpieczeństwa, podnoszenie standardów i doskonalenie procesów oraz zastąpienie dotychczasowego typowego podejścia do rewizji urządzenia opartego na czasookresach (górna krzywa na rys. 1), na system oparty o ocenę stanu technicznego urządzenia. Powszechnie oczekuje się, że przyjęcie bardziej efektywnej strategii kontroli, opartej o wyniki oceny RBI (dolna krzywa na rys. 1), przy równoczesnym obniżeniu ryzyka, pozwoli także na wydłużenie interwałów inspekcji wewnętrznych, co wiąże się z obniżeniem kosztów utrzymania i zwiększeniu marży generowanej przez produkcję. Analiza RBI może również wskazać, że są urządzenia z ryzykiem wykraczającym poza poziom akceptowalny i wymagają wykonania dodatkowych badań kontrolnych, skrócenia okresu dostępności urządzenia lub nawet ograniczenia czasu dalszej eksploatacji. W tych wyjątkowych przypadkach mogą być wykonywane analizy na wyższym poziomie z wykorzystaniem podejścia Fitness For Service, przedstawionego w API Standard 579-1/ASME FFS-1. Fitness For Service (zdatność do pracy) traktowane jest w tych przypadkach jako zaawansowane proaktywne narzędzie, służące do określenia możliwości dalszej bezpiecznej pracy. Może również służyć do analizy możliwości bardziej efektywnego wykorzystania urządzenia i wpływu zaostrzenia warunków eksploatacji na skrócenie czasu bezpiecznej pracy.