Wzrost gospodarczy sprzyja zarówno korporacjom, jak i małym i średnim firmom. Niezależnie od wielkości korzystają one z leasingu, dzięki czemu nie muszą jednorazowo przeznaczać dużych środków na zakup floty czy specjalistycznych maszyn. Dane Związku Polskiego Leasingu wskazują, że w 2018 r. wartość umów obsługiwanych przez branżę leasingową wyniosła 146,6 mld zł. Oznacza to wzrost o 22,8 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Firmy leasingowe sfinalizowały w ub.r. transakcje o łącznej wartości 82,6 mld zł. Dynamika inwestycji finansowanych leasingiem i pożyczką, wynosząca 21,8 proc. w stosunku do poprzedniego roku, była najwyższa od 11 lat. Branża zawdzięcza to głównie rekordowemu finansowaniu pojazdów osobowych i dostawczych do 3,5 tony (48,4 proc. udział w rynku), maszyn i urządzeń (26,3 proc.) i ciężarówek (23,7 proc.).

Wirtualny dług i realny leasing

Niestety wzrost rynku ma odzwierciedlenie w bazie danych KRD. Większa liczba transakcji to większe ryzyko problemów ze spłatą rat przez klientów. Jeszcze w 2016 r. ich zaległości wynosiły niespełna 305,2 mln zł. Obecnie zwiększyły się do 404,8 mln zł. Podobnie wygląda sytuacja, jeśli weźmiemy pod uwagę liczbę dłużników. Trzy lata temu było ich 5740, a dziś – 7262.

- Z perspektywy współpracy z firmami leasingowymi widzimy, jak ważne jest „odblokowanie” dłużnika i pomoc w spłacie. Ostatecznym rozwiązaniem, gdy nie ma szans na spłatę rat, jest odebranie leasingowanego auta czy urządzenia. Z tego względu windykacja firm, które zalegają ze spłatą rat, znacząco różni się od odzyskiwania należności z faktur. W przeciwieństwie do „wirtualnych” pieniędzy na fakturze mamy tu realny przedmiot leasingu: samochód, sprzęt budowalny, maszynę produkcyjną czy serwer, z których przedsiębiorca korzysta na co dzień. Bez nich jego biznes mocno się zachwieje lub wręcz uniemożliwi prowadzenie działalności – wyjaśnia Jakub Kostecki, prezes Zarządu firmy windykacyjnej Kaczmarski Inkasso.

Ta namacalność przedmiotu i jednocześnie dotkliwość sankcji, jaką będzie utrata ciężarówki bądź maszyny działa na przedsiębiorców mobilizująco i skłania do spłaty zadłużenia u leasingodawcy.

Monitoring prześwietla klienta

- Umowy leasingowe są zawierane na kilka lat, a kłopoty ze spłatą rat mogą pojawić się na różnych etapach jej trwania. Dlatego coraz więcej firm leasingowych nie tylko sprawdza klientów przed zawarciem umowy, ale także monitoruje ich kondycję finansową w KRD także w jej trakcie. To dobre podejście, ponieważ pozwala na bieżąco reagować na symptomy świadczące o problemach klienta. Wtedy można jeszcze zareagować – zauważa Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej.

Priorytetem dla firm leasingowych jest bowiem przywrócenie płynności płatniczej klienta, a odebranie przedmiotu leasingu to ostateczność. Zabezpieczenie auta lub maszyny jest pracochłonne i kosztowne – trzeba je przemieścić i umieścić na strzeżonym parkingu lub w dozorowanej hali. 

Jeśli jednak nie uda się dojść do porozumienia z dłużnikiem, leasingodawca wypowiada umowę z klientem i zleca windykację należności profesjonalnej firmie. Ta z kolei przejmuje samochód bądź sprzęt i przekazuje go właścicielowi, czyli firmie udzielającej leasingu. To jednak radykalny krok.

Transport i budownictwo płaci najmniej  

Do sukcesu branży leasingowej najbardziej przyczyniła się kategoria aut osobowych i dostawczych do 3,5 tony. W minionym roku wartość sfinansowanych umów w tym segmencie wyniosła prawie 40 miliardów złotych, czyli o ponad 30 procent więcej niż rok wcześniej. Odbija się to, niczym w lustrze, w bazie danych Krajowego Rejestru Długów. To właśnie firmy transportowe, które dysponują nie tylko TIR-ami, ale także samochodami dostawczymi, mają największe zaległości wobec leasingodawców. Są im winne  112,4 mln zł. Kolejny największy dłużnik to handel, który ma do oddania 90,5 mln zł – w tym przypadku źródłem problemów jest rozbudowana flota samochodowa. Mniejszym dłużnikiem jest przemysł przetwórczy z kwotą 52,1 mln zł, a także budownictwo z 30 mln zł zobowiązań.

Przyczyny niepłacenia za raty leasingowe są różne – od zwykłej nieuczciwości po problemy finansowe. Ta druga sytuacja dotyczy zwłaszcza branży budowlanej, gdzie kłopoty jednego przedsiębiorstwa rozlewają się na wszystkie firmy zaangażowane w budowę.