Zielona ewolucja
Jeszcze na początku lat 90. XX wieku polski przemysł chemiczny miał problemy, by sprostać wymogom w zakresie ochrony środowiska. Rygorystyczne normy narzucane przez kraje rozwinięte spowodowały upadek wielu przedsiębiorstw. Te zakłady, które chciały przetrwać, musiały dostosować się do obowiązujących regulacji. W Płocku poczyniono liczne kroki, by szybko nadrabiać zaległości i być wśród najlepszych.
W opinii nie tylko specjalistów, ale również przedsiębiorców ekologia jest bardzo ważnym punktem każdej działalności. |
Za zasługi i nieustanną pracę na rzecz poprawy stanu środowiska naturalnego w lutym tego roku Orlen został nagrodzony tytułem „Partner Polskiej Ekologii”. Wyróżnienie zostało przyznane przez Narodową Radę Ekologiczną w XII edycji konkursu „Przyjaźni środowisku”, organizowanym pod patronatem Prezydenta RP.
Zdaniem ekspertów, nagroda jest jednym z najbardziej pożądanych i prestiżowych wyróżnień związanych z ochroną środowiska. Konkurs skierowany jest do instytucji promujących działania proekologiczne. Wyróżnienie podkreśla działania na rzecz ekologii, a poszczególni laureaci tworzą grupę liderów promujących nowe rozwiązania ekologiczne, dostosowane do obowiązujących norm europejskich. W opinii nie tylko specjalistów, ale również przedsiębiorców ekologia jest bardzo ważnym punktem każdej działalności. Z roku na rok można zauważyć poprawę stanu środowiska w związku z wprowadzaniem innowacyjnych, przyjaznych środowisku rozwiązań technologicznych.
W obliczu zaostrzającego się prawa ochrony środowiska i rosnącej społecznej świadomości ekologicznej płocka firma podjęła i zrealizowała wiele działań ograniczających emisję zanieczyszczeń. Droga do lidera przemian w przemyśle ekoenergetycznym była długa, ale przysłużyła się nie tylko firmie, lecz również otoczeniu.
Instalacje przyjazne środowisku
W przypadku emisji siarki problem w dużym stopniu rozwiązało uruchomienie instalacji Hydroodsiarczania Gudronu (HOG) - unikalnej technologii, której celem jest odsiarczanie paliwa ciekłego dla potrzeb EC. Używane wcześniej paliwo zawierało od 2 do 3% siarki. Funkcjonowanie nowej instalacji pozwoliło obniżyć ten parametr poniżej 1%. Zbudowano także instalację do katalitycznego spalania oparów węglowodorów i odorów. Zastosowanie przez Orlen technologii Axens w ramach procesu HOG spowodowało zmniejszenie uciążliwości największego źródła emisji w płockiej rafinerii i wyeliminowanie wytwarzania obciążających środowisko odpadów. Siarka odzyskiwana jest z gudronu w czystej, handlowej postaci.
Przedsięwzięcia proekologiczne obejmują głównie działania zmierzające do zmniejszenia efektów negatywnego wpływu produkcji w płockim zakładzie na środowisko naturalne. Wskazania realizacyjne zawarte zostały w programach inwestycyjnych. Spółka realizowała już Ekologiczny Program Dostosowawczy (EPD), zawierający blisko 30 proekologicznych inwestycji. Pod koniec ubiegłego roku rozpoczęła kolejny program ekologiczno-energetyczny, którego zamierzeniem jest kontynuacja działań w celu ochrony środowiska oraz podniesienie mocy i zbilansowanie potrzeb energetycznych.
Przedsięwzięcia proekologiczne obejmują głównie działania zmierzające do zmniejszenia efektów negatywnego wpływu produkcji na środowisko naturalne. |
Zakładowa elektrociepłownia
Nowy program składa się z sześciu projektów skoncentrowanych wokół wzmocnienia potencjału wytwórczego zakładowej elektrociepłowni oraz zapewnienia zgodności z przyszłymi normami środowiskowymi. Obecnie realizowana jest budowa kotła parowego o mocy 300 MWt w celu zapewnienia asortymentu pary i energii elektrycznej oraz modernizacja pompowni paliw (MPP) w celu podniesienia bezpieczeństwa technicznego oraz standardu magazynowania i przetłaczania różnych gatunków paliwa. Niebawem rozpoczną się prace o charakterze czysto ekologicznym. Zalicza się do nich budowa kompleksu instalacji odsiarczania, odazotowania oraz odpylania spalin z kotłów EC. Po uruchomieniu tych instalacji zakładowa elektrociepłownia będzie spełniała bardzo rygorystyczne wymagania przepisów UE, tzw. dyrektywy o emisjach przemysłowych IED, które zaczną obowiązywać od 2016 r. Wybudowany kompleks pozwoli na redukcję emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu oraz pyłu z kotłów elektrociepłowni od 90 do 95% w odniesieniu do emisji z obecnego okresu. W dalszym etapie programu modernizacyjnego EC przewiduje się zabudowę turbozespołu TG7 o mocy 70MWe w celu zwiększenia wielkości produkcji energii elektrycznej. Do celów energetycznych będzie można również wykorzystać jako paliwo niskiej jakości frakcje gudronów i olejów. Także takich o wysokim zasiarczeniu
z bardzo dobrą opłacalnością, które pozwolą na znacznie mniejszą niż obecnie emisję zanieczyszczeń pochodzących z procesu energetycznego spalania. Warto dodać, że elektrociepłownia w Płocku ma największą moc ze wszystkich elektrociepłowni przemysłowych w Polsce. Produkowana w kogeneracji energia elektryczna i ciepło w postaci pary technologicznej uzyskuje bardzo wysoką sprawność wytwarzania na poziomie ok. 86%. Płocka elektrociepłownia, oprócz zabezpieczenia ciepła w parze i energii elektrycznej na potrzeby prowadzonego procesu technologicznego, jest w ok. 85% dostawcą ciepła zawartego w wodzie grzewczej dla miasta Płocka. Z uwagi na atrakcyjność cenową ciepła dostarczanego do sieci ciepłowniczej w ostatnim okresie bardzo wielu odbiorców zostało przełączonych przez dystrybutora z ogrzewania gazowego na ciepło pochodzące z zakładowej elektrociepłowni. Realizacja inwestycji ekologicznych przez Orlen z jednoczesnym utrzymaniem wytwarzania ciepła i energii elektrycznej w kogeneracji ze sprawnością powyżej wymaganego przez UE progu, tj. 80% umieszcza płocką elektrociepłownię w gronie najbardziej efektywnych źródeł wytwarzania w Europie.
Odsiarczanie
Orlen w ubiegłym roku uruchomił kolejną, bardzo ważną dla środowiska inwestycję – nową instalację Hydroodsiarczania Olejów Napędowych VII . Jest to istotny segment strategii rozwoju koncernu realizowanej i zaplanowanej do 2013 r. Jej uruchomienie wpisuje się w cele postawione w strategii koncernu, a dokładniej wzrost uzysku tzw. średnich destylatów z 43% do 49%, przy równoczesnym obniżeniu energochłonności o 8%, zmniejszeniu pracochłonności o 19%, zwiększeniu wykorzystania instalacji o 6% i obniżeniu udziału destylatów ciężkich z 16 do 14%. Uzysk wszystkich „białych” produktów otrzymywanych z przerobu ropy naftowej w Płocku sięga już 86%. Istotnym efektem zrealizowanych zadań objętych programem rozwoju spółki jest zmniejszenie wpływu jej funkcjonowania na ekosystem. Zmiany w zakresie zanieczyszczeń powietrza od połowy lat 90. zredukowały emisje łącznie o ponad 58%, w tym dwutlenku siarki o 51%, węglowodorów – 44%, a zanieczyszczeń specyficznych np. H2S czy fenolu - aż o 60%.
Gospodarka wodno-ściekowa płockiego zakładu poprawiła się w zakresie zmniejszenia ilości odprowadzanych ścieków o 20%. |
Woda i ścieki
Gospodarka wodno-ściekowa płockiego zakładu poprawiła się w zakresie zmniejszenia ilości odprowadzanych ścieków o 20%, w zakresie zmniejszenia odprowadzonego ze ściekami ładunku: zawiesiny o 87%, ChZT o 46%, fenolu o 65% oraz zawartości węglowodorów o 65%. Wszystkie te efekty osiągnięto przy wzroście przerobu ropy o niemal 40%.
Ważnym przedsięwzięciem proekologicznym było opracowanie i wdrożenie w koncernie Systemu Zarządzania Środowiskiem. Bureau Veritas Quality International, międzynarodowa jednostka certyfikująca, dokonała audytu systemu i przyznała spółce certyfikat zgodności z wymogami normy ISO 14001. Certyfikat świadczy między innymi o tym, iż troska o środowisko jest na stałe wpisana w strategię przedsiębiorstwa.
Dowody uznania
Zaangażowanie w przedsięwzięcia, które minimalizują negatywne oddziaływanie na środowisko, dwukrotnie zaowocowało przyznaniem firmie prestiżowego tytułu Lidera Polskiej Ekologii. Zostało również docenione w ogólnopolskim konkursie na innowacyjne wdrożenia w zakresie ochrony środowiska. Płocki zakład otrzymał nagrodę „Panteon Polskiej Ekologii”, stanowiącą wyróżnienie dla polskich przedsiębiorstw, które opracowały i wdrożyły system zarządzania środowiskowego zgodny z wymaganiami określonymi w normie ISO 14001.
Równie ważnym elementem przedsięwzięć proekologicznych koncernu jest uczestnictwo w programie „Odpowiedzialność i Troska” (Responsible Care). W audicie weryfikacyjnym potwierdzono przyznanie PKN ORLEN Certyfikatu Realizatora Programu.
- Nasze działania postępują w kierunku zastąpienia istniejących instalacji nowszymi, spełniającymi wymogi najlepszych dostępnych technik BAT, zgodnych z wytycznymi Unii Europejskiej – mówi Arkadiusz Kamiński, dyrektor biura ds. ochrony środowiska w PKN Orlen. W procesach technologicznych staramy się stosować wyższe temperatury, zużywać jednocześnie mniej surowców i energii oraz zawracać strumienie nośników energii. Budujemy coraz większe jednostki produkcyjne, które są w większym stopniu zmechanizowane, co pozwala zmniejszyć do minimum możliwość błędu ludzkiego i jak najpełniej wykorzystać posiadany surowiec, przy jednoczesnym poszerzaniu i pogłębianiu łańcucha produkcyjnego. Zresztą podobnych rozwiązań wcieliliśmy w życie dużo więcej. Stawiamy na efektywność ekologiczną – podkreśla Kamiński.
Obecna dekada to dla spółki nie tylko okres realizacji wcześniejszych deklaracji w zakresie ochrony środowiska. Podejmowane są także nowe zobowiązania. Dużym wyzwaniem dla branży naftowej będzie przyjęta przez Komisję Europejską Dyrektywa IED znacznie ograniczająca emisje z instalacji przemysłowych. W przypadku koncernu proces doskonalenia technologicznego, ograniczenia emisji i pogłębiania wykorzystania surowca trwa już od wielu lat, więc sprostać wymaganym standardom będzie łatwo w ramach inwestycji dostosowawczych.
Przykładem takiego działania jest prowadzone na rynku rozeznanie wśród dostawców nowoczesnych technologii na zaprojektowanie, montaż i rozruch oraz przekazanie do eksploatacji systemu umożliwiającego dostosowanie źródła emisji w zakładowej elektrociepłowni. Niebawem spółka ogłosi przetarg na realizację powyższej inwestycji.
Zdaniem dyrektora Arkadiusza Kamińskiego należy mieć również na uwadze kwestię uprawnień do emisji CO2. Będzie to zapewne istotna pozycja kosztowa w budżetach firm zmuszonych do nabywania tych uprawnień na aukcjach. Kolejnym elementem będą dokumenty referencyjne BREF dotyczące najlepszych dostępnych technik BAT, na podstawie których będą przeglądane i wydawane pozwolenia zintegrowane.
– To jest bardzo wymagający proces, ale mamy w tej kwestii już własne doświadczenia. PKN Orlen niedawno uzyskał takie pozwolenie. Poza wymaganiami, jakie stawia nam legislacja europejska, sporym wyzwaniem będą również wymagania krajowe wynikające ze zobowiązań traktatu akcesyjnego w zakresie obniżania emisji dwutlenku siarki i tlenków azotu – podsumowuje dyrektor Kamiński.
Autor: Arkadiusz Ciesielski, PKN Orlen SA
Artykuł sponsorowany został opublikowany w magazynie "Chemia Przemysłowa" nr 2/2011
Fot. Orlen