Cicha wojna
– Nie można mówić o bezpieczeństwie branży chemicznej, bez mówienia o cyberbezpieczeństwie – tak w 2010 roku mówił Philip Reitinger, ówczesny zastępca podsekretarza USA w Departamencie Bezpieczeństwa Krajowego. Jak dziś wygląda cyberbezpieczeństwo w przemyśle chemicznym, jakie mogą być skutki ataków oraz kim są podmioty dokonujące wrogich działań?
W wielu krajach sektor chemiczny zaliczany jest do infrastruktury krytycznej najczęściej rozumianej jako systemy, obiekty, usługi i urządzenia kluczowe z punktu widzenia funkcjonowania, bezpieczeństwa i rozwoju państwa, społeczeństw i gospodarki. Nie inaczej jest na gruncie polskim, gdzie systemy produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych czy promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji niebezpiecznych, są jednym z 11 systemów, które obejmuje infrastruktura krytyczna [1]. Trudno przecenić wagę i rolę sektora chemicznego. Po pierwsze stanowi on jedną z ważniejszych gałęzi całej gospodarki i ważny element codziennego życia – z produktów chemicznych korzystają kluczowe zakłady przemysłowe, jak również klienci indywidualni. Sektor chemiczny rozwija się dynamicznie w skali globalnej. W odniesieniu do Europy przewiduje się, że to właśnie region Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polska, będzie odnotowywała najszybszy wzrost [2].
Po drugie, jest bardzo newralgicznym elementem z punktu widzenia bezpieczeństwa środowiska naturalnego i w konsekwencji życia człowieka. Łatwo wyobrazić sobie, że w razie awarii trujące substancje chemiczne mogą doprowadzić do katastrofy naturalnej, której następstwa mogą być trudne do odwrócenia. Z uwagi na powyższe czynniki, należy podkreślić, że zapewnienie bezpieczeństwa sektora chemicznego jest jednym z największych wyzwań, jakie należy podjąć. Jest to zadanie stojące zarówno przed prywatnymi właścicielami poszczególnych przedsiębiorstw, jak i przed państwem. Szczególnie, że najważniejsze spółki z branży chemicznej są spółkami z udziałem Skarbu Państwa [3].
Cyberbezpieczeństwo w sektorze chemicznym
Analiza problemu cyberbezpieczeństwa wymaga spojrzenia przynajmniej na kilka aspektów. Istotne jest pytanie, jakie są możliwe skutki ataków – a w tym kontekście cele atakującego – oraz kim są podmioty, które dokonują wrogich działań. Odpowiedź na pytanie o skutki oraz cele, wiąże się z dwoma sposobami zastosowania rozwiązań teleinformatycznych – funkcjonowaniem systemów informatycznych (IT) oraz systemów sterowania przemysłowego (OT). W pierwszej sytuacji systemy IT wspomagają procesy biznesowe i głównie wykorzystywane są do gromadzenia i przetwarzania danych. W drugim przypadku, teleinformatyka umożliwia zarządzanie urządzeniami produkcyjnymi, jak również procesem technologicznym [5].
