Jednak mamy globalny rynek, towary krążą między gospodarkami, nawet w sztucznie wykreowanych „zastępczych produktach”. Nieuchronnie więc nadchodzi moment, gdy pojawia się zagraniczna konkurencja, posiadająca lepsze warunki. Ot, choćby Brazylia z jej klimatem, nasłonecznieniem, opadami deszczu i wydajnością z hektara trzciny cukrowej rzędu 6,4 tysiąca litrów etanolu, gdy z amerykańskiej kukurydzy uzyskuje się zaledwie 3 tysiące litrów. Podobnie Argentyna ze swoim biodieslem z soi, znacznie bardziej produktywnej niż europejski rzepak. Wtedy o miejsca pracy i korzyści gospodarcze trzeba powalczyć ostrzej, dlatego wybuchają wojny handlowe, których sporo mamy w tej branży.

W 2009 roku producenci biodiesla w Europie zaczęli tracić grunt od nogami. Nowi dostawcy z Argentyny i Indonezji wyeksportowali 2,5 miliona ton biodiesla, zajmując prawie 20% rynku. A że jest to branża dająca 200 tysięcy miejsc pracy, zainterweniowali w Komisji Europejskiej i ta w 2013 r. nałożyła cła antydumpingowe na import estrów z oleju sojowego z Argentyny i palmowego z Indonezji. Powód? Podatki eksportowe niższe na produkty przetworzone – estry, niż na surowe płody rolne. Uzasadnienie? Obrona europejskich miejsc pracy. Ale każdy walczy o swoje, więc oba kraje złożyły skargi do arbitrażu Światowej Organizacji Handlu (WTO). I ten niedawno rozstrzygnął spór na korzyść Argentyny (sprawa Indonezji wciąż jest rozpatrywana), więc Europa musiała się dostosować do decyzji prawników z Waszyngtonu i we wrześniu 2017 r. obniżyła cła anty-dumpingowe wobec Argentyny z 22-25,7 procent do 4,5-8,1%.

Wcześniej Europa zaczęła się bronić przed amerykańskim biodieslem. W 2009 r. nałożyła na 5 lat wysokie cła antydumpingowe, na takich gigantów amerykańskiego rolnictwa (a więc i biopaliw) jak Archer Daniels Midland czy Cargill, którym zablokowano interes wart miliard dolarów rocznie. Pretekst był oczywisty – rząd Stanów dopłacał farmerom dolara do każdego galonu (ok. jednego złotego na litr). Napływ dotowanego produktu ustał natychmiast, krajowi rolnicy i wytwórcy zostali obronieni, więc dla utrzymania tego błogostanu w 2015 r. Komisja przedłużyła sankcje na kolejne 5 lat – do 2020 r.

W 2013 r. Europa kontynuowała obronę swoich przedsiębiorstw, tym razem przed amerykańskim etanolem, który gwałtownie zaczął zdobywać europejski rynek, szybko osiągnąwszy 16% w 2011 r. Nałożono 5-letnie cła z powodu dumpingu, ale że mamy rządy prawa i nie można ot, tak po prostu chronić miejsc pracy, sprawą zajął się Europejski Trybunał Sprawiedliwości. Orzekł on w lipcu 2016 r., że cła są bezprawne, więc Komisja Europejska z kolei odwołała się od tej decyzji. I trwa to już 5 lat, gdy mimo sądowych spraw – ochroni się producentów europejskiego etanolu przed biopaliwową potęgą.

Ostatnio mamy kolejną próbę ochrony rolników i producentów, tym razem ze strony Ameryki pod rządami Donalda Trumpa. W 2017 r. Waszyngton ogłosił, że nakłada cła wysokości ponad 70 procent na biodiesel z argentyńskiej soi oraz trochę niższe na ten produkt z oleju palmowego z Indonezji. To cła z powodu subsydiów (tak się obecnie określa na potrzeby opinii publicznej politykę podatkową i przemysłową konkurencyjnego państwa). Inne cła nałożono na te same produkty z powodu dumpingu (tak z kolei określa się przewagi konkurencyjne, o których pisałem wyżej).

Wysokie, praktycznie zaporowe, cła boleśnie uderzyły w Argentyńczyków (jak wcześniej chińskich producentów aluminium), więc zapowiedzieli skargę do WTO. Czekamy, jak orzekną prawnicy w Waszyngtonie, którzy w sporze z Europą przyznali rację południowoamerykańskim plantatorom.

Tak to jest. Wolny rynek wolnym rynkiem, reguły WTO regułami, a jak przychodzi do interesów, to każdy broni swoich, wykorzystując narzędzia, które ma do dyspozycji. Nawet gdy prowadzi to do spraw w sądach, arbitraży, innych nieprzyjemności. Przecież to nic wielkiego, co najwyżej za kilka lat trzeba będzie zdjąć cła, a przez ten czas się można spokojnie pracować.